बिर्तामाेड / पछिल्लो समय झापाको बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा क्यान्सर रोगका बिरामीहरू बढ्दै गएका छन् ।
गाउँपालिकाकी नरसिंह निरीक्षक तथा स्वास्थ्य सह–संयोजक उमा उप्रेती (अधिकारी)का अनुसार गत वर्षको तुलनामा यस वर्ष क्यान्सर रोगका बिरामीहरू बढेका हुन् ।
पालिका भित्रका क्यान्सर पीडितको यकिन तथ्याङ्क थाहा नभएपनि सरकारले क्यान्सर पीडितहरूलाई दिँदै आएको अनुदान लिन आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा अनुदान लिन १६ जना क्यान्सरका बिरामी आएका स्वास्थ्य सह–संयोजक उप्रेती बताइन् ।
तर, आर्थिक वर्ष २०७९/८० को पछिल्लो एक महिनामै पालिका भित्र छ जना क्यान्सरका बिरामीहरू फेला परेका छन् । बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा विशेष गरेर तरकारी खेती गरिने भएकाले तरकारीमा हाल्ने विषादीका कारण पनि क्यान्सरका बिरामीहरू बढ्न थालेका उप्रेतीको भनाई छ ।
दुई वर्षको तथ्याङ्क हेर्दा क्यान्सर रोगबाट पुरुष भन्दा बढी महिला पीडित रहेको पाइएको छ । गत आर्थिक वर्षमा पालिकामा अनुदान लिन आएका १६ जना बिरामी मध्ये १० जना महिला र ६ जना पुरुष रहेका थिए ।
त्यस्तै साउनमा मात्रै अनुदान लिन आएका छ जना क्यान्सरका बिरामीहरू मध्ये एक जना १२ वर्षीया बालिका छिन् भने चार जना महिला र एक जना पुरुष रहेका उप्रेतीले बताइन् ।
महिलामा विशेष गरी स्तन क्यान्सर र पाठेघरको क्यान्सर हुने गरेको छ भने पुरुषको घाँटी र मुखमा बढी क्यान्सर रोगले आक्रमण गरेको स्वास्थ्यकर्मीको भनाइ छ ।
प्रदूषणयुक्त वातावरणमा काम गर्नु, खानपानमा ध्यान नदिनु, छिटोछिटो बच्चा जन्माउनु, उमेर नपुग्दै आमा बन्नु, सरसफाइमा ध्यान नदिनेजस्ता कारणले गर्दा महिलामा बढी क्यान्सर रोग लाग्ने गरेको स्वास्थ्यकर्मी बताउँछन् ।
सरकारले क्यान्सरका बिरामीलाई ‘विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७५’ अन्तर्गत विपन्न नागरिक कोषबाट एक लाख रुपैयाँ अनुदान दिँदै आएको छ ।
त्यस्तै प्रदेश १ सरकारले पनि ‘रोग पालेर होइन फालेर बचौं’ नारासहित पाठेघर र स्तन क्यान्सरको रोकथाम र उपचारलाई महत्त्व दिएपनि विषादी रहित वातावरण सिर्जना गर्न भने त्यति भूमिका खेलेको पाइदैन ।
क्यान्सर रोग लागेको पहिलो र दोस्रो चरणमा नै उपचार गरियो भने यो रोगबाट बच्न सकिन्छ । तर, दोस्रो चरण पार गरेपछि तेस्रो र चौथो चरणमा पुगेका बिरामीलाई भने बचाउन समस्या भएको स्वास्थ्यकर्मी बताउँछन् ।
सुर्तीजन्य पदार्थको सेवन नगर्नाले, शरीरको तौल सन्तुलनमा राख्नाले, मदिरा र प्याकेटका खानेकुरा कम खाएमा, प्रशस्त फलफूल अनि तरकारी खाने बानी गरेमा र घामबाट बचेर क्यान्सरको जोखिम न्यूनीकरण गर्न सकिने क्यान्सर विज्ञको भनाइ छ ।
