काठमाडौं–धनुषाको धनुषाधाम नगरपालिका–५, किसानपुरका गणेश साह एक अद्वितीय सर्प उद्धारक हुन् जसले सर्प र मानवको सम्बन्धलाई नयाँ दृष्टिकोणबाट हेर्ने काम गरेका छन्। २३ वर्षीय साहले १४ वर्षको उमेरदेखि सर्पको उद्धार गर्न थालेका हुन्, आजकाल गाउँघरमा सर्प देख्नासाथ उनको खोजी हुन्छ।
साहको उद्धार यात्रा २०७० सालदेखि निरन्तर छ र उनले मधेश प्रदेशमा मात्र होइन, कोशी, बागमती, र गण्डकी प्रदेशका विभिन्न जिल्लामा समेत सर्प उद्धार गर्नुभएको छ। उनले अहिलेसम्म दुई हजारभन्दा बढी सर्पको उद्धार गर्नुभएको छ।
सर्पसँगको मित्रताको आधारमा उनले भनेका छन्, “सर्पको विषको औषधी सर्पको विष नै हुने तथ्यलाई जनचेतना फैलाउनु छ। विषालु सर्पको विषबाट बनाइने एन्टी स्नेक भेनमले धेरैको जीवन रक्षिणमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ।” उनले सर्पलाई मार्नुभन्दा पनि बचाउनु पर्ने आवश्यकता रहेको बताउँदै, पर्यावरणमा सर्पको महत्त्वलाई जोड दिनुहुन्छ।
साह आफैंले सर्प उद्धार गर्न लाग्ने खर्च जुटाउनुहुन्छ र स्थानीयलाई सर्पको बारेमा जानकारी गराउन पनि समर्पित हुनुहुन्छ। उनका अनुसार नेपालमा ८० प्रजातिका सर्प पाइन्छन्, जसमा १८ प्रजातिका विषालु र बाँकी विषरहित हुन्छन्। उनले सर्पको विषमा विषरहित सर्पको उपस्थिति र सर्पको प्राकृतिक प्रणालीमा महत्त्वपूर्ण भूमिका रहेको जानकारी दिनुहुन्छ।
साहले उद्धार गरिएका सर्पलाई नजिकको जङ्गलमा लगेर छाड्नुहुन्छ र अहिलेसम्म जोखिमपूर्ण अवस्था नआएको बताउनुहुन्छ। उनको यो कार्यले सर्प र मानव बीचको शत्रुतापूर्ण अवस्था परिवर्तन गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छ भन्ने विश्वास व्यक्त गरिएको छ।
गणेश साहका प्रयासहरूले सर्प र मानवको बीचमा एक सकारात्मक सम्बन्ध स्थापना गर्ने आशा गरिएको छ र उनको कामले समाजमा सर्पप्रति भएको गलत धारणालाई सुधार्ने प्रयास गरिरहेको छ। गोरखापत्र दैनिकबाट
