कैलाली— बालबालिकामा शीघ्र कुपोषण अन्त्य गर्न टीकापुर नगरपालिकाले कुपोषित बालबालिकाको खोजी अभियान तीव्र पारेको छ। संघीय सरकार, प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशनालय र स्थानीय सरकारको समन्वयमा ६ महिना देखि ५ वर्षमुनिका बालबालिकाको पोषण लेखाजोखा तथा सुधारका कार्यक्रमहरु सञ्चालनमा छन्।
टीकापुर नगर क्षेत्रका पाँचवटा स्वास्थ्य संस्थामार्फत बालबालिकाको उचाइ, तौल नापी पोषणको अवस्था मापन गरिँदै छ। यसै क्रममा, हालसम्म ३० बालबालिका शीघ्र कुपोषणको शिकार भएका र १२० बालबालिका कुपोषणको जोखिममा रहेका तथ्यांक सार्वजनिक गरिएको छ।
स्वास्थ्यकर्मीहरू स्वयं समुदायमा पुगेर पोषण लेखाजोखा गर्न थालेपछि गत वर्षको तुलनामा कुपोषित बालबालिका भेटिने संख्या बढेको स्वास्थ्य शाखाको भनाइ छ। पहिले महिला स्वास्थ्य स्वयंसेविकामार्फत पाखुराको नाप र तौलमा आधारित परीक्षण गरिन्थ्यो, तर अहिले उचाइ र तौल दुबैको प्रयोगले अधिक यथार्थ विवरण पत्ता लागेको छ।
प्रादेशिक अस्पताल टीकापुरका नर्सिङ निरीक्षक निलम रावलका अनुसार, शीघ्र कुपोषण भेटिएका बालबालिकालाई ‘बालभिटा’ नामक उपचारात्मक तयारी खाना दिइन्छ। हाल अस्पतालमा ६ जना बालबालिका यस्ता खाना सेवन गरिरहेका छन्। उनीहरूलाई तीन महिनासम्म नियमित रूपमा खाना खुवाइँदैछ।
उदाहरणका लागि, वनगाउँकी मीना चौधरीको १५ महिनाको बच्चा ६ किलो मात्र तौल भएपछि शीघ्र कुपोषणको उपचारमा परेका छन्। टीकापुर अस्पतालको सल्लाह अनुसार नियमित तयारी खाना खुवाएपछि एक महिनामा एक किलो तौल बढेको उनले बताइन्।
टीकापुर नगरपालिकाले पोषण सुधारका लागि वडास्तरमा रहेका स्वास्थ्य चौकी र सहरी स्वास्थ्य केन्द्रमा समेत पोषण प्रवर्द्धन केन्द्र विस्तार गरेको छ। नारायणपुर, धनसिंहपुर, विजयनगर, अस्नेहरी लगायतका स्थानमा केन्द्र स्थापना गरी सेवाको पहुँच विस्तार गरिएको हो।
धनसिंहपुर स्वास्थ्य चौकीका पोषण फोकल पर्सन पुनम साउदका अनुसार, गर्भावस्थादेखि नै आमाहरुलाई पोषणबारे जानकारी दिइन्छ ताकि बच्चा जन्मिनुअघि नै स्वास्थ्य अवस्था राम्रो बनाइयोस्।
नगरपालिकाका पोषण फोकल पर्सन कमलबहादुर रावलले शीघ्र कुपोषण न्यूनीकरणका लागि स्वास्थ्यकर्मी, महिला स्वास्थ्य स्वयंसेविका र जनस्वास्थ्यका अन्य कर्मचारीलाई खोज तथा सचेतना अभियानमा खटाइएको जानकारी दिए। गाउँघर क्लिनिक, खोप कार्यक्रम, स्वास्थ्य शिविर र घरदैलो अभियानमार्फत ‘साम’ र ‘माम’ देखिएका बालबालिकाको पहिचान भइरहेको छ।
टीकापुर नगरपालिकाको यो पहलले बालबालिकाको पोषण सुधारमा सकारात्मक प्रभाव पारेको देखिएको छ। भविष्यमा यस्ता प्रयासलाई अझ व्यापक बनाएर कुपोषणको जोखिमलाई न्यून गर्न योजना बनाइँदैछ।
